د نامتو سیلاني / سیاح ابن بتوته ( بطوطه) یون لیک / سفرنامه اوس په پښتو کې تاسو لوستلی شئ

ما له ډېره وخته غوښتل چې د نورو ژبو هغه ګټور ادبي او تاریخي اثار و پښتو ته را وژباړم چې یا یې له سره په پښتو ژبه کې ژباړه نه ده شوې او که شوې وي هم نو هغه بېخې نیمګړې ده ، خو زما دا نیت و چې زه به نسبتاً لنډ ،لنډ اثار ژباړم ، خو یوه لوی استاد او تاریخ پوه  پر ابن بتوته لیکنه کړې وه او دا هيله یې څرګنده کړې وه چې که څوک دا ګټور یون لیک / سفرنامه وپښتو ته واړوي نو ښه به وي ، نو ما ورته خپل ټټر وټپاوه ،خو په دې کې یو څه ځنډ په راغلی .

       دابن ابن بتوته دغه یون لیک د نړۍ په ټولو پر مختللو ژبو کې ژباړل شوی دی او په پښتو کې دا کاکا جي صنوبر حسین مومند ژباړلی دی چې پښتو اکادمۍ کوټې چاپ کړی دی، لاکن هغه یو خو بېخي لنډ کتاب دی ښايي چې کاکاجې دومره وخت نه وي موندلی چې ټول کتاب وژباړي او یا هم کېدای شي چې هغه یواځي هغه خبرې ژباړلې وي چې کاکاجې خوښې کړې وي او دویمه خبره په دغه ژباړه کې داده چې داسي ښکاري لکه کاکاجي چې د ابن بطوطه پر یون لیک خپله تبصره کړې وي او د هغه د سفر په اړه یې خپل تاثرات بیان کړي وي  ، خو دابن بتوته دغه کتاب چې زه یې له اردو ژباړې و پښتو ته اړول غواړم ، په اردو کې ژبه کې هم له ډېرو ژباړو وروسته په روانه ژبه ژباړل شوی دی او معیاري ژباړه ده ، زه به هم تر خپله وسه هڅه وکړم چې و پښتو ته یې داسي وژباړم چې لوستونکي دا احساس نه کړي چې ګواکي ژباړه لولي او بله خبره داده چې زه تر خپله وسه ژباړه ټکي په ټکي کول غواړم تر لوستونکي هغه څه ولولي چې په اصل کې دي ، خو بیرته هم نیمګرتیاوې به خامخا ډېرې پکې راځي ، د دې دپاره ستاسو د ټولو لخوا د لارښونې به منندویه یم .

 له لیاري تاسو په walidummar.blogspot.com دایون لیکبه که خدای کول د دغه بلاګ

په قسطواره توګه لوستلی شئ ، وروسته که ما له خدای د بشپړ کتاب د ژباړلو توفیق را په برخه کړ نو بیا به يې که خدای کول په کتابي بڼه هم چاپ کړو ، په درنښت  

د اردو ژباړې له سرېزې څخه اقتباس

د ابن بتوته/ ابن بطوطه سفرنامه د یوه زرین پېر کارنامه ده

ابن بتوته چې کوم وخت خپل یون پیل کړ نو هغه وخت نه اورګاډي ول ، نه موټر او نه اولوتکې ولې ، کوم وخت چې د سمندر سفر له خپله ځانه تېر ېدل و ، هغه وخت د بر بر ( افریقې ) یو  ځوان د سفر جامې وتړلې او پورته شو ،او بشپړ تر ۲۵ کلو پورې د سمندر له څپو سره جنګېدی ، له وېرونکو ریګیستانو څخه تېرېدی ، له شوره ډک دریابونه / سیندونه یې لټول ،د جګو غرو و اسماني څو کو ته ختلی ، بیابانونه او واوریستانونه یې پرې کول او د خپلې سېل ګرۍ تنده یې ماتوله ، هغه د جحاز خاوره په خپلو سترګو مچوله / ښکوله ، هغه د یمن ستونزمنې لیارې پی کولې ، مصر ، بغداد ، سېریا /شام ،عراق ، ایران ، ترکستان ، مارا ولنهر ، افغانستان، اذر بایجان ، دعیسویانو مرکز قسطنطنیې او ترکیې ته ولاړی ،په دغو ټولو ځایو نو کې یې له سلطانانو ، والیانو ، علماوو،پیرانو ، وزیرانو سره ولیدل او تر هندوستانه راورسېد ، هغه د سیند(ایالت) یو، یو ښار ولیدلی او ددې ځای له خلکو سره یې لیده کاته وکړل ، ددغه ځای د مدرسو او مکتبو جاج یې واخیست ، هغه د پنجاب سېل وکړ ، هغه ډیلي ته ورسېد او د تاج او تاریخ باجبره کس محمد تغلق دی لاس په لاس واخیست او د قضاء پر منصب یې مامور کړ،په دې ډول و ده ته د ټول هند د سېل یوه ښه موقعه په لاس ورغله ـ بیا د سلطان د استازي په توګه چین ته ولاړ، دهغه ځای د مسلمانانو د ژوند او ژواک ،واک و اختیار او واکمنۍ له حالاتو یې ځان خبر کړ،د چین له خاقان سره یې ولیدل ،د چین د کلتور ، دود اودستور او مدنیت ژوره مطالعه/ کتنه یې وکړه او له هغه ځایه بیرته هندوستان ته را ستون شو و مدراس له راورسېدلی ، بمبۍ له ولاړی ، د کرناټک ،کالي کټ ، مالابار ، کمبایت، او د نورو ځایو سېل یې وکړ، بیا لنکې له ولاړ هلته یې د بودا ګانو اثار ولیدل ،بیا سر اندیپ له را ورسېد دلته دپر سر سترګو کښېنول شو ،بربر ( افریقې ) یانې غرب اقصی له راستون شو ،چې له وطنه وتلی و نو د ۲۵ کلو ځوان و چې راستو ن شو نو ۵۰ کالو بوډا و......

د ابن بتوته دغه اوږد ، پېڅ/ صبر غوښتونکی او له کړاوو ډک سفر / یون سېل نه و ، علمي و ،هغه چې په کوم ژور نظر هر څه لیدلي ، په کومه پوهه چې یې د سفر مشاهدات مرتب کړل ، په کومه ځانګړنه چې یې اکابرو حال حوال او پر ژوند رڼا اچولې هغه یواځې دده حق دی ، و ابن بتوته ته چې په تاریخ لیکونکو کې کوم ځانګړی ځای / مقام تر لاسه دی هغه ددغه یون / سفر له وجې تر لاسه دی ، ددغه یون لیک په لیکلو هغه د تاریخ یولوی پېر/عظیم دور ژوندی ستاتلی دی ، دغه یون لینک د ابن بطوطه ژوند لیک هم دی ،هغه خپل روداد څه دارنګه لیکلی دی ، چې روداد کوم ځای پکې ګډ شوی دی و نو هغه یواځي د یوه تماشايي په حیث خپل تاثرات نه دي لیکلي بلکې د تماشې یو جر یې له ځانه جوړ کړی دی او یو داسي تاریخي ستاوېز یې تیار کړی دی چې قدر او قیمت یې او ارزښت یې په خپل ځان کې یوه لویه بېلګه ده